Xem thêm:
- Hướng dẫn trade coin cho người mới bắt đầu
- Các yếu tố ảnh hưởng đến giá tiền ảo
- Token là gì? Cách phân biệt coin và token
#Kiến_thức_phục_vụ_NGHỀ_Trading
DAO là gì?
DAO (Decentralized Autonomous Organization) là tổ chức tự trị phi tập trung. Khác với các tổ chức như Microsoft, Google, Facebook có cơ quan lãnh đạo, DAO có thể vận hành độc lập mà không cần sự can thiệp của con người bằng cách sử dụng các quy tắc mã hóa bằng code.
DAO là một chủ đề rộng, xuất hiện trong blockchain, giao thức DeFi sử dụng model quản trị on-chain đến các nhóm hoạt động bằng cơ chế đề xuất và biểu quyết on-chain trong nhiều lĩnh vực. Tất cả có điểm chung là các thành viên trong DAO dễ dàng tiếp cận, kiểm chứng những đề xuất, hoạt động của tổ chức và họ có thể can thiệp vào quyết định của DAO.
DAO (Decentralized Autonomous Organization) là tổ chức tự trị phi tập trung (Nguồn: Internet)
Cách hoạt động của DAO
Việc nắm vững cơ chế hoạt động của DAO sẽ giúp các bạn có cái nhìn tổng quan hơn về DAO là gì. Thông qua việc sử dụng các hợp đồng thông minh (Smart contract), DAO sẽ tiếp nhận và làm việc với các thông tin bên ngoài sau đó thực hiện các lệnh dựa trên các thông tin đó.
Tất cả các quy tắc và dữ liệu giao dịch đều được lưu trữ minh bạch trên các blockchain tương ứng. DAO hoạt động dựa trên cơ chế bỏ phiếu từ cộng đồng. Các hướng giải quyết đưa ra trong DAO sẽ thông qua cơ chế đề xuất, nếu như đề xuất đó có nhiều phiếu tán thành thì sẽ được thực hiện.
Các bạn có thể hiểu theo cách đơn giản hơn là DAO hoạt động như một tổ chức, một quốc gia. Chỉ khác là, các quốc gia thường sẽ chia ra các hệ thống tầng lớp, cấp bậc quản trị còn DAO thì không. Nó sử dụng cơ chế kinh tế nhằm gắn kết thành viên và tổ chức với nhau.
Các thành viên trong DAO sẽ không có bất kỳ hợp đồng ràng buộc nào. Thay vào đó, các mục tiêu và lợi ích chung sẽ tạo nên các quy tắc ràng buộc được lưu trữ trong phần mềm mã nguồn mở của mạng.
Tham khảo thêm:
Mô hình hoạt động của DAO (Nguồn: Internet)
Bối cảnh hiện tại của DAO trong Crypto
Xu hướng phát triển hiện tại của DAO sự kết hợp giữa blockchain với tính decentralized. Chúng ngày càng nhận được nhiều sự chú ý, nguyên nhân đến từ các yếu số sau:
- Sức nặng ngày càng lớn của việc decentralized: Các tổ chức tài chính truyền thống và chính phủ các nước ban hành nhiều biện pháp nhằm kiểm soát các trader. Cùng với đó, các ông lớn quyền lực và có sức ảnh hưởng trong nhiều lĩnh vực đang có hành động lạm dụng sức mạnh của mình. Các tác nhân này khiến người tham gia vượt khỏi những hạn chế và lấy lại những quyền lợi thuộc về họ.
- Crypto ngày càng thu hút nhiều giá trị: Crypto đang có tốc độ tăng trưởng rất nhanh. Để có thể nhanh chóng tiếp cận miếng bánh béo bở này, việc tạo ra các DAO có sự tham gia của nhiều bên sẽ giúp bổ trợ lẫn nhau về nguồn vốn, kinh nghiệm, quan hệ và các yếu tố khác.
Ví dụ: Có thể kể đến các Ventures DAO như The LAO, Meta Cartel DAO, Yield Guild Game,… khi các thành viên trong DAO tập trung lại để tạo ra các quỹ sau đó đầu tư vào các dự án Crypto.
Ưu và nhược điểm của DAO
Ưu điểm
Những ưu điểm mà DAO đem lại được thể hiện ngày càng rõ, chúng giúp các trader tìm lại “quyền” mà họ đáng ra nên có:
- Kế hoạch của một tổ chức – thứ mà trước đây chỉ những người đứng đầu biết và quyết định, thì giờ đây mọi thành viên đều có thể biết và biểu quyết. Đặc biệt, kết quả sẽ được thực hiện dựa theo ý kiến số đông.
- Những thành viên của tổ chức không cần đặt nặng việc quen biết hay tin tưởng lẫn nhau. Bởi vì, mọi hành động bây giờ đều sẽ được ghi lại on-chain, mở ra nhiều cơ hội mới cho việc hợp tác.
- Áp dụng game theory, người tham gia sẽ nắm giữ một phần của DAO. Vì vậy họ sẽ lựa chọn những quyết định giúp phát triển DAO và các quyết định được đưa ra này phải tạo ra lợi ích cho số đông.
- Ngoài ra, DAO còn có rất nhiều ưu điểm khác nữa đang chờ được khám phá.
Hạn chế của DAO
- Tính linh hoạt: DAO hoạt động dựa trên các Smart Contract đã được quyết định trước đó. Do vậy, tính linh hoạt trong quá trình vận hành của DAO còn khá nhiều hạn chế. Đồng thời, vấn đề về bảo mật cũng đang khiến nhiều người tham gia lo ngại, điển hình như vụ The DAO hack.
- Dễ có những quyết định sai lầm: Các quyết định của các thành viên trong DAO đều có thể là những biểu quyết mang tính dân chủ. Điều này có thể là do nhiều thành viên không có kiến thức hoặc chưa hiểu rõ một số vấn đề phức tạp về học thuật để biểu quyết dẫn đến các quyết định “tệ hại” được đưa ra.
- Các quyết định thường bị trì hoãn gây hậu quả xấu: Các quyết định của người tham gia đều cần có thời gian biểu quyết nên trong trường hợp khẩn cấp thì không thể xử lý nhanh chóng gây nên nhiều hậu quả “tồi tệ”.
- Tính minh bạch gây ra nhiều hạn chế: Trên DAO thì mọi thứ đều minh bạch và được ghi lại rõ ràng. Tuy nhiên, nó lại tạo cơ hội cho đối thủ đoán được các hướng phát triển trong tương lai.
Các loại hình DAO
DAO được phát triển trong nhiều lĩnh vực, nhưng nhìn chung ta có thể chia chúng thành hai loại chính là Token-Based DAO và Organization (Shared-based DAO).
Token-Based DAO
Giống như tên gọi Token-Based DAO, token đóng vai trò quan trọng đối với sự vận hành của DAO. Đây cũng là loại hình phổ biến nhất vì token là mạch máu và đang hiện hữu ở khắp nơi trong Crypto:
- Các blockchain như Ethereum, Bitcoin: Miner (thợ đào coin) bảo đảm sự bảo mật cho mạng lưới và đổi lại nhận được phần thưởng token.
- Các protocol như Marker DAO, Uniswap, Sushiswap…: Token holders có quyền biểu quyết về những quyết định trong protocol.
Loại hình DAO này có ưu điểm nổi bật là khả năng mở rộng (scale) rất tốt, bất kỳ ai cũng có thể sở hữu token. Thế nhưng họ lại gặp khó khăn trong việc sử dụng nguồn lực và đưa ra thống nhất chung.
Organization (Shared-based DAO)
Organization (Shared-based DAO) là đại diện cho một nhóm, tổ chức có chung mục tiêu trong một lĩnh vực. Điển hình như các Ventures DAO tập trung vào việc đầu tư thì các thành viên trong đó sẽ dùng shares (cổ phần) để biểu quyết hoạt động của tổ chức.
Ví dụ: The LAO, một Venture Capital DAO trong đó những người góp vốn sẽ nhận được tỷ lệ shares tương ứng với số vốn góp vào và sẽ có quyền biểu quyết (voting) và đề xuất (proposal) dự án để các thành viên khác xem xét có nên đầu tư hay không.
Khác với Token-based DAO khi mà ai cũng có thể tiếp cận đến token và tham gia vào DAO, Shared-based DAO thường sẽ permissioned và yêu cầu người tham gia đáp ứng một điều kiện nào đó.
Mô hình này có ưu điểm nổi bật là dễ dàng quản lý và nguồn lực được tập trung, tuy nhiên lại khó để mở rộng.
Lưu ý: Các DAO trong cùng một lĩnh vực thì có thể sử dụng loại model khác nhau.
Ví dụ: Trong lĩnh vực Ventures DAO, thì The LAO sử dụng Shared-Based model, còn Yield Guild Games áp dụng model Token-Based với YGG token.
Các loại hình của DAO (Nguồn: Internet)
#Thực_chiến_NGHỀ_Trading
Ứng dụng DAO trong thực tế
Các ứng dụng của DAO trong các lĩnh vực xã hội hiện nay như sau:
Lĩnh vực tiền điện tử
- Bitshares: Đáp ứng khả năng tự quản lý tốt với hệ thống bỏ phiếu nâng cao. Thời gian xử lý chỉ 3 giây, tích hợp sẵn nền tảng DeFi.
- Bitcoin: Quy tắc hoạt động của Bitcoin dựa trên sự đồng thuận của số đông.
- Dash: Vận hành dựa trên sự khuyến khích tiền tệ các bên liên quan là Masternodes. Các thành viên sẽ có quyền bỏ phiếu khi họ mua Dash và các thành viên tham gia đưa ra quyết định dựa theo quy tắc đã đặt ra.
- Marker DAO: Đây được coi là một phần nhỏ trong hệ thống Marker Protocol. Nó vận hành dựa trên sự kết hợp của 2 loại tài sản tiền điện tử Dai và MKR. Dai có nhiệm vụ cho phép thực hiện các giao dịch mà không cần cơ quan trung gian như Ngân hàng hay chính phủ,… còn MKR thì cung cấp cho người tham gia quyền được bỏ phiếu biểu quyết.
- Bit DAO: BIT là governance token kèm theo quyền được đề xuất và bỏ phiếu. Mục tiêu của BitDAO là xây dựng nền kinh tế mã hóa phi tập trung cho mọi người. Giao thức này được BIT holder quản lý.
Các lĩnh vực khác
- Công ty Audit: Giúp quản lý các dự án một cách tự động hóa, có sự cải tiến và bảo mật tốt hơn để cải thiện các hoạt động kiểm toán.
- Các tổ chức phi lợi nhuận: Cá nhân có thể nhận quyên góp ẩn danh và các thành viên của tổ chức thì đến từ mọi nơi trên khắp thế giới. Những thành viên tham gia có quyền biểu quyết sử dụng số tiền quyên góp này.
- Chính phủ: DAO sẽ tăng cường giám sát và kiểm toán hoặc bỏ phiếu thực hiện các hợp đồng, đấu thầu,…
Các dự án nổi bật hiện tại
Dưới đây là một vài dự án DAO nổi bật hiện nay, các bạn có thể tham khảo để có cái nhìn tổng quát hơn về cách thức hoạt động của DAO trong thực tế:
Token-based DAO
- Ethereum
Ethereum là DAO vận hành bằng cơ chế Proof of Work. Nghĩa đã, các miner (thợ đào) sẽ được hưởng incentives fee (phí ưu đãi) và block reward (phần thưởng nhận được khi miner mã hóa được một khối blockchain), còn miner thực hiện các hoạt động như khai thác khối mới, xác nhận giao dịch, đảm bảo sự bảo mật cho mạng lưới.
Nguyên lý hoạt động này cũng sẽ không thay đổi cho dù nâng cấp lên Ethereum 2.0 với model Proof of Stake, khi mà các stakers đóng vai trò là bên xác nhận giao dịch và đảm bảo sự bảo mật cho mạng lưới để đổi lại incentive.
Ngoài ra, các miner có quyền biểu quyết về những đề xuất phát triển của Ethereum (EIP). Trong tương lai có thể sự phát triển của Ethereum sẽ phụ thuộc vào sự quyết định của các thành phần trong DAO.
- Compound
Compound là một protocol thành công trong việc quản trị on-chain. Nhờ việc cho phép token holders tham gia bỏ phiếu và đề xuất trong protocol, cùng với đó là sự ra mắt của token COMP vào ngày 15/6/2020 đã giúp Compound vạch ra một kế hoạch tăng trưởng rõ ràng. Từ đó giữ vững vị thế là một trong những lending platforms hàng đầu thế giới.
- SushiSwap
Sushi là một điển hình cho việc cộng đồng giữ vai trò quyết định trong sự phát triển của dự án. Vào 7/2021, đã có một đề xuất được đưa ra đó là bán hơn 50 triệu token SUSHI cho VC với giá discount nhưng không được cộng đồng thông qua và Sushi tiếp tục hoạt động mà không có nguồn vốn của VC.
VnRebates sẽ không phán xét quyết định này mang lại lợi ích hay thiệt hại cho tổ chức mà chỉ muốn các trader hiểu rằng DAO đang giữ vị thế rất quan trọng và quyền lực của cộng đồng đang được biểu lộ rõ ràng nhất qua DAO.
Shared-based DAO
- The Lao
The Lao là một dự án nổi bật và có hoạt động mạnh nhất trong các Quỹ đầu tư Phi tập trung, được thành lập vào 4/2020. Hiện tại, The LAO đã hoàn thành 35 khoản đầu tư, trong đó chủ yếu là các dự án trên Ethereum như Gitcoin, Lido Finance, Zapper,…
Tiềm năng của DAO
Trong thời gian qua, mô hình DAO đã đạt sự tăng trưởng vượt bậc với sự xuất hiện của vô số các dự án mới. Các dự án này chủ yếu tập trung vào nhiều lĩnh vực nhằm giúp các bạn thấy được tiềm năng phát triển rộng lớn khi áp dụng DAO.
Khi xét về giao thức DeFi, Governance thì đây là một trường hợp sử dụng (use case) phổ biến cho các token của dự án. Nếu như dự án càng lớn thì use case này càng có giá trị cao. Trong các dự án có TVL (Total Value Lock – tổng lượng giá trị tài sản bị khóa trong DeFi) cao nhất, hầu như các quyết định sẽ được đề xuất và biểu quyết bởi các thành viên tham gia dự án. Mô hình DAO dường như đã trở thành thứ bắt buộc phải có cho các DeFi protocol phát triển.
Các DAO nắm giữ giá trị ngày càng lớn, chỉ riêng Ventures DAO mà số tài sản trong treasury (kho quỹ chung) đã vượt quá mốc tỷ đô. Không những thế, DAO còn đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác như social, services,… Cho nên giá trị mà các DAO nắm giữ có tiềm năng phát triển cực lớn.
Hệ sinh thái DAO (Nguồn: Internet)
Dự phóng cho DAO
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều DAO áp dụng token để tăng tốc độ phát triển của Shared-based DAO như Yield Guild Game, Whale, Jenny DAO, BitDAO,… Mục đích nhằm giúp scale DAO lên một tầm cao mới cho bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào DAO.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại sao model này lại chưa thể scale ở thời điểm hiện tại?
Để dễ hiểu hơn, VnRebates sẽ lấy ví dụ về các dự án như Yield Guild Game còn gặp các vấn đề về việc phân bố tài nguyên và chia sẻ doanh thu, còn BitDAO hiện tại lại chưa biết làm gì với số tiền “khủng” mà họ gọi vốn được.
Nguyên nhân có lẽ đến từ việc chưa có một framework nào thích hợp để mở rộng DAO là gì ở thời điểm hiện tại.
DAO hiện tại (tạm gọi là Dao 1.0) dường như chưa được phân chia rõ ràng, còn khá lộn xộn, từ công việc đến lợi ích đều rối loạn. Không tạo ra những phản hồi tích cực đến từ người dùng.
Còn ở DAO 2.0, tất cả đều được sắp xếp và tận dụng lẫn nhau. Chúng vận hành mượt mà với nhau như mô hình của công ty truyền thống, có khả năng mở rộng tuyệt vời, bất kỳ ai tham gia vào DAO thì đều có quyền đóng góp.
Trong tương lai, DAO là gì có thể sẽ có một framework để phân bổ nguồn lực, chia sẻ doanh thu hợp lý và không tạo ra bất kỳ mâu thuẫn nào trong tổ chức. Cùng với đó, các hạn chế của DAO nêu trên cũng sẽ dần được giải quyết.
Tóm tắt về Structures & Tooling của DAO so với tổ chức truyền thống (Nguồn: Internet)
Cơ hội đầu tư
Hiện tại mô hình DAO vẫn còn khá mới nhưng có tốc độ tăng trưởng rất nhanh. Đây chính là cơ hội để các trader có thể kiếm tìm những nhánh đầu tư tiềm năng, các bạn có thể tham khảo một vài nhánh đầu tư nổi bật sau:
Các dự án có DAO phát triển
Đây được xem là cách đầu tư trực tiếp nhất. Sau đây là một vài các tiêu chí giúp các trader đánh giá một DAO có thành công hay không:
Những nhân vật đứng đầu DAO là gì, có định hướng phát triển dự án tốt hay không?
Tuy DAO dành cho tất cả mọi người, nhưng trong đó luôn có những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn. Những đề xuất của họ có tác động lớn, nhất là đến sự phát triển của DAO.
Ví dụ: Compound, các nhân vật có tầm ảnh hưởng nhất đến quyết định của DAO đều là các VC, những người nổi tiếng trong giới Crypto. Kiến thức cũng như tầm nhìn của họ đã giúp Compound vạch ra những kế hoạch phát triển rất tốt trong giai đoạn vừa qua.
Cộng đồng DAO có mạnh hay không?
Network Effect có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của bất kỳ một dự án nào. Không ngẫu nhiên mà DOGE có thể nằm chễm chệ trên top dự án có vốn hóa cao nhất thị trường. Một cộng đồng mạnh và hỗ trợ lẫn nhau thì dự án đó có thể tiến rất xa.
Ví dụ: Các dự án có cộng đồng DAO lớn mạnh có thể kể đến như Sushi Swap (SUSHI), Olympus DAO (OHM), Gitcoin (GTC),… Bạn có thể đánh giá nhanh chỉ bằng việc lướt nhóm Discord, Telegram của dự án.
Kiếm tiền nhờ DAO
Cũng như các dự án Yield Guidegame hay Ancient 8,… nơi mà người tham gia có thể cày game, cho thuê NFT hay tài khoản để để thu về lợi nhuận. DAO cũng đang mở ra rất nhiều cơ hội việc làm cho những người tham gia.
Việc tham gia các DAO sẽ giúp các trader tích lũy thêm kinh nghiệm, nguồn lực và nhận được sự trợ giúp từ cộng đồng từ đó đẩy nhanh tốc độ sinh lời hơn.
Tìm người bán xẻng trong cơn sốt vàng
Thay vì lọc các dự án làm về trend, bạn có thể tìm người cung cấp dịch vụ cần thiết cho các dự án làm về trend đó. Vì như vậy bạn mới có thể giảm bớt phạm vi tìm kiếm và có upside cao.
Bạn có thể tham khảo các dịch vụ cần thiết cho DAO dưới đây:
- Infrastructure: Aragon, Snapshot, Colony, Gnosis Safe.
- Frontend & Analytics: Tally, DAOHAUS, boardroom.
- Discussion: Discord, Telegram.
- Payment: Superfluid, Sablier.
- Identity: IDX, ENS.
- Và còn nhiều dịch vụ khác.
Công cụ cần thiết cho DAO (Nguồn: Internet)
Kết Luận
Vậy là trong bài viết này VnRebates đã hướng dẫn cho bạn DAO là gì? Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích với các bạn trong quá trình tìm hiểu thị trường. Nếu các bạn thấy bài viết này có giá trị thì hãy ủng hộ VnRebates bằng cách chia sẻ bài viết này nhé. Chúc các bạn giao dịch thành công!
VnRebates – Nơi Trading là NGHỀ