Trong số các Lệnh giao dịch hiện có trên thị trường chứng khoán Việt Nam như Lệnh giới hạn, Lệnh thị trường,.. Thì cụ thể ở đây, mình muốn giới thiệu với anh em loại lệnh giao dịch có tác động rất lớn đến thị trường chứng khoán, mặc dù chỉ với 15 phút hiệu lực của phiên đóng cửa (Phiên ATC).
Đó là Lệnh ATC và tiếp sau đây, mình sẽ giới thiệu cho anh em hiểu rõ về khái niệm của Lệnh ATC là gì? Cũng như cách áp dụng Lệnh ATC trong thực tế giao dịch chứng khoán.
1. Lệnh ATC
1.1 Lệnh ATC là gì?
Lệnh ATC (At The Close), được định nghĩa là lệnh này chỉ có hiệu lực trong đợt khớp lệnh định kỳ đóng cửa (Phiên ATC – Phiên đóng cửa). Do đó, lệnh ATC trong giao dịch chứng khoán được hiểu như là việc đặt lệnh mua hay đặt lệnh bán các mã cổ phiếu tại mức giá đóng cửa (giá ATC).
Và để hiểu một cách đơn giản Lệnh ATC là gì? Thì đó là việc cho phép một giao dịch chứng khoán được khớp lệnh ngay tại thời điểm đóng cửa hay gần đóng cửa của cuối phiên giao dịch trong ngày.
Thời điểm giao dịch để hiểu Lệnh ATC là gì trong Phiên ATC
Đây là bảng Tổng hợp của các Lệnh giao dịch và anh em có thể nhìn vào đây để biết rõ hơn Phiên ATC (Phiên đóng cửa xảy ra lệnh ATC) diễn ra vào thời điểm nào trong ngày.
Nhưng vì lý do nào mà mặc dù Phiên chỉ kéo dài vỏn vẹn trong 15 phút mà Lệnh ATC lại quan trọng và nó lại có thể ảnh hưởng lên cả một ngày giao dịch? Nếu như anh em đang thắc mắc như mình hay vẫn chưa hình dung ra tại sao mình lại hỏi những câu trên thì anh em hãy theo mình đi tiếp những mục tiếp theo nhé.
1.2 Đặc điểm của Lệnh ATC
Lệnh này chỉ có hiệu lực trong đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá ATC (Thường ở thời điểm này, giá dao động sẽ rất mạnh, vì các nhà đầu tư lớn nắm được tâm lý của các nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ lo sợ hay không trở tay kịp do chỉ còn 15 phút để giao dịch nên sẽ được các nhà đầu tư lớn bơm tiền vào rất nhanh và mạnh).Nên ở Phiên ATC này thị trường thường rất sôi động.
Lệnh ATC được ưu tiên trước lệnh giới hạn (Lệnh LO) sau khi so khớp lệnh ATC.
Lệnh ATC được nhập vào hệ thống dữ liệu giao dịch sau khi khớp lệnh giao dịch định kỳ trong hệ thống giao dịch (từ 10h15 – 10h30) để xác định giá ATC.
Lệnh sẽ tự động bị hủy bỏ (chỉ có thể bị huỷ bỏ bởi hệ thống) sau thời điểm xác định giá ATC nếu lệnh chưa kết thúc hay chưa hoàn toàn kết thúc.
Lệnh ATC được áp dụng trên các sàn Phái Sinh, HOSE, HNX.
Lệnh ATC không có mức giá cố định. Giá giao dịch của lệnh ATC sẽ được quy định theo giá thị trường, nghĩa là được giao dịch với mức giá có sẵn ngay tại thời điểm bất kì trong Phiên ATC (Mình có ví dụ kĩ càng hơn ở phần sau).
1.3 Ưu điểm và Nhược điểm của Lệnh ATC
Và để anh em hiểu hơn về giá ATC, Phiên ATC và Lệnh ATC là gì? Thì mình sẽ so sánh sự khác nhau giữa ưu điểm và nhược điểm để anh em nắm rõ hơn khi muốn khớp lệnh thực tế:
-
Ưu điểm:
Lệnh ATC được ưu tiên khớp lệnh ở thời điểm cuối phiên giao dịch (ưu tiên trước lệnh giới hạn LO) nên nó sẽ có tác dụng giúp nhà đầu tư nắm được giá ATC.
Bên cạnh đó, khi khớp Lệnh ATC, đầu tư sẽ dễ dàng hơn trong việc tranh mua hay bán chứng khoán (cắt lỗ; chốt lời) với mức giá tốt nhất tại cuối Phiên ATC.
-
Nhược điểm:
Sau khi khớp lệnh và được lưu vào hệ thống giao dịch thì không được phép hủy hay sửa Lệnh ATC.
Khi giao dịch bằng Lệnh ATC đòi hỏi các nhà đầu tư phải có sự tính toán kĩ lưỡng và nhiều kinh nghiệm lẫn kiến thức trên thị trường chứng khoán để tránh những rủi ro khi mua phải giá cao hay bán với giá thấp.
Vì vậy sẽ tiềm ẩn rủi ro rất lớn khi anh em nhận định được hoàn cảnh thị trường có biến đổi lớn và muốn thay đổi quyết định mua bán của mình.
2. Cách tối ưu Lệnh ATC
Mỗi phương diện trong cuộc sống đều có 2 mặt; ưu điểm và nhược điểm. Và cũng Lệnh ATC cũng không phải ngoại lệ, hãy nắm rõ nó vì khi làm vậy anh em đã gần như đã chạm tới thành công thì khi đó anh em chỉ còn thiếu mỗi thực nghiệm nữa mà thôi. Phần tiếp theo để nắm rõ hơn Lệnh ATC là gì thì đây là là những nguyên tắc khớp lệnh ATC và những thủ thuật điều tiết giá của những nhà đầu tư lớn mà anh em phải nắm rõ trước khi đi vào những ứng dụng thực tế.
2.1 Nguyên tắc khớp lệnh ATC
OK, thì giả sử tại phiên khớp lệnh định kỳ để xác định giá ATC của 1 mã CK có các lệnh mua và lệnh bán được giao dịch giá cao ở các mức giá như sau:
Cách xác định Giá ATC sau khi vào Lệnh ATC trong Phiên ATC
Theo nguyên tắc, người mua sẽ muốn mua giá thấp và người bán thì lại muốn bán giá cao, ta có các tổng khối lượng (luỹ kế) mua và tổng khối lượng (luỹ kế) bán ở các mức giá sau:
Ở mức giá 220.000đ, tổng khối lượng mua là 15.000 + 10.000 (Khối lượng đặt mua ATC) = 25.000
Ở mức giá 219.800đ, tổng khối lượng mua là 17.000 + 15.000 + 10.000 = 42.000
…..
Tương tự, ở mức giá 219.500đ, tổng khối lượng bán là 10.000 + 20.000 (Khối lượng đặt mua ATO) = 30.000
Ở mức giá 219.600đ, tổng khối lượng bán là 13.000 + 10.000 + 20.000 = 43.000
Ở mức giá 219.700đ, tổng khối lượng bán là 10.000 + 13.000 +10.000 + 20.000 = 53.000
……
Sau khi tính xong luỹ kế mua và bán. Ta có bảng như sau:
Bảng luỹ kế để xác định Giá ATC sau khi vào Lệnh ATC trong Phiên ATC
Bảng được sắp xếp theo nguyên tắc là ưu tiên cho những người mua giá cao, còn bên bán thì những người bán giá thấp sẽ được ưu tiên.
Ngoài ra, những người nào nhập lệnh ATC thì sẽ được mua 10.000 cổ phiếu với bất kì giá nào và tương tự bên bán sẽ được bán 20.000 cổ phiếu với bất kì giá nào.
Bên cạnh đó, khi ta nhìn vào bảng, ta có khối lượng khớp như sau:
Ở mức giá 220.000đ, tổng khối lượng mua là 25.000 và tổng khối lượng bán là 131.000 thì khối lượng được khớp là 25.000.
Ở mức giá 219.900đ, tổng khối lượng mua là 42.000 và tổng khối lượng bán là 96.000 thì khối lượng được khớp là 42.000.
Ở mức giá 219.800đ, tổng khối lượng mua là 62.000 và tổng khối lượng bán là 76.000 thì khối lượng được khớp là 62.000.
………
Ở mức giá 219.500đ, tổng khối lượng mua là 174.000 và tổng khối lượng bán là 30.000 thì khối lượng được khớp là 30.000.
Như vậy, ta có thể thấy ở mức giá 219.800đ, có số khối lượng được khớp nhiều nhất: 62.000 cổ phiếu. Nên trong Phiên ATC này giá đóng cửa (Giá ATC) được xác định ở mức giá là 219.800đ.
Lưu ý: Trên đây chỉ là 1 ví dụ đơn giản của khớp lệnh định kỳ. Thực tế, trong 1 Phiên ATC, có nhiều mức giá được đặt chứ không chỉ dừng ở 6 mức giá như trên. Và tại mỗi mức giá đồng thời sẽ có rất nhiều lệnh ATC mua và bán, hệ thống sẽ tự động tính tổng mua và tổng bán tại từng mức giá trong phiên giao dịch đó và sau đó việc khớp lệnh được ưu tiên theo thứ tự sau:
- Ưu tiên về giá.
- Ưu tiên về thời gian (Lệnh nào được nhập vào hệ thống giao dịch trước thì lệnh đó sẽ được ưu tiên khớp trước).
- Các Lệnh ATC sẽ được ưu tiên khớp trước, vì khi khớp Lệnh ATC thì có nghĩa là anh em đã sẵn sàng mua/bán với bất kì giá nào tại các phiên đóng cửa (Như trong hình ta có thể thấy giá mua ATC và giá bán ATC được ưu tiên chia ra 1 cột riêng).
Lệnh ATC thể hiện trên sàn Chứng Khoán trong Phiên ATC
Trường hợp ở cùng 1 phiên giao dịch, tại cùng 1 mã CK (Anh em có thể tham khảo giá CK tại hsc.com.vn) có nhiều mức giá đạt khối lượng giao dịch sau khi khớp lệnh là lớn nhất thì mức giá nào trùng hay gần với giá ATC của lần khớp lệnh gần nhất sẽ được chọn. Nếu vẫn còn nhiều mức giá thoả điều kiện trên thì mức giá cao hơn sẽ được chọn.
Xem thêm: Top những cổ phiếu tăng trưởng tốt tính đến quý 3 năm 2021
2.2 Cách sử dụng thực tế
Một số thủ thuật điều tiết giá trong Phiên ATC
Cơ sở điều tiết giá:
- Dựa theo nguyên tắc khớp lệnh định kỳ (giá của khối lượng giao dịch lớn nhất sau khi khớp lệnh).
- Dựa trên kỹ thuật che bảng giá.
Ví dụ: Anh em hãy nhìn vào các mã CK ở hình trên, cả bên mua và bên bán, có thể thấy được ngoài giá ATC ra thì bảng chỉ thể hiện 2 mức giá khác là giá 1 và giá 2. Tất cả các mức giá khác đều đã được ẩn đi cho nên những nhà đầu tư khác và cả chúng ta cũng không thể thấy được những mức giá đó.
Cho nên chuyện đáng nói ở đây là, những nhà đầu tư lớn và nhỏ khác điều tiết giá như thế nào, chúng ta hoàn toàn mù tịt và chỉ có những nhà đầu tư đó mới có thể chủ động được việc làm giá trong các phiên này. Và đây là minh chứng để cho anh em nên tìm hiểu thị trường thật kĩ trước khi quyết định đặt Lệnh ATC.
Ưu điểm khi điều tiết giá ở Phiên ATC bằng Lệnh ATC:
- Chi phí điều tiết giá thấp nhất.
- Chủ động đặt lệnh theo giá mong muốn.
- Là phiên giao dịch cuối nên sau đó tâm lý nhà đầu tư ổn định hơn để tạo tiền đề cho sự thành công của mục đích làm giá.
Những nhà đầu tư sẽ điều tiết giá ở các Phiên ATC bằng Lệnh ATC:
- Nhà sáng lập: việc điều tiết giá được sử dụng cho mục đích điều tiết thị trường chung hay cho xu hướng giá cổ phiếu được ổn định.
- Nhà đầu tư lớn: kéo giá lên cao để tạo mặt bằng giá mới với mục đính là bán cổ phiếu với giá cao hay đẩy giá Sàn lên để mua cổ phiếu với giá rẻ hơn.
Xem thêm: Bán khống chứng khoán là gì? Lợi ích và rủi ro của việc bán khống chứng khoán
Điều tiết giá ở Phiên ATC sau khi vào Lệnh ATC trong Phiên ATC
Ví dụ: Nếu ta muốn điều tiết giá ở bảng giao dịch trên, ở mức giá 219.500đ, ta có thể mua hết 30.000 cổ phiếu ở giá này ở Phiên ATC. Thì ở mức giá này sẽ không còn cổ phiếu nào để các nhà đầu tư khác mua nữa.
Và điều này sẽ bắt buộc những nhà đầu tư khác mua cổ phiếu ở mức giá khác. Và điều này sẽ không sẽ xảy ra ở Phiên liên tục, nếu như ta vẫn mua hết 30.000 cổ phiếu ở giá 219.500đ thì vẫn có nhà đầu tư khác bán tiếp cổ phiếu ở mức giá này.
Thực tế
Để cho anh em nhận thức rõ hơn về Lệnh ATC là gì và những rủi ro tiệm cận nhưng đồng thời cũng là một tiềm năng để kiếm tiền. Thì vào ngày 21/08/2021 sàn Phái Sinh sẽ đến đáo hạn và chỉ trong vài phút cuối cùng của Phiên ATC, sàn VN30 có chỉ số từ gần -15 điểm đã dương 15.47 điểm như trong hình:
Ảnh hưởng của Lệnh ATC trong Phiên ATC lên một ngày giao dịch Chứng Khoán
Vậy tại sao lại có những biến động lớn như vậy chỉ trong vài phút ngắn ngủi? Chúng ta tiếp tục phân tích tiếp, ở trong lịch sử giao dịch, thì có một số cổ phiếu đã tác động lớn đến sàn VN30:
Những Lệnh ATC trong Phiên ATC cuối giờ tác động mạnh đến Thị trường
Trong phiên giao dịch này, tại thời điểm 14:29:30, giá khớp 10 cổ phiếu là 97.000đ. Nhưng chỉ trong vài phút sau vào lúc 14:45:01, giá để khớp 30 cổ phiếu đã lên tận 104.000đ và kéo dài hàng chục Lệnh ATC như vậy. Nên điều này đã góp phần làm thị trường thay đổi đột ngột.
Tại sao những nhà đầu tư này lại muốn giá khớp Lệnh ATC lại cao như vậy? Bởi vì, lý do chính là do VN30 là chứng khoán cơ sở cho hợp đồng Phái Sinh (hợp đồng Phái Sinh đang đáo hạn ở thời điểm này), thì khi điểm VN30 lên cao như vậy, thì những nhà đầu tư nào đang tích trữ hợp đồng Phái Sinh sẽ có lợi để chốt lời:
Lệnh ATC trong Phiên ATC làm ảnh hưởng đến sàn Chứng Khoán khác
Theo bảng trên ta có thể thấy, trong ngày này ở hợp đồng Phái sinh, ở những thời điểm trước 14:45:06 có giao dịch với những khối lượng rất nhỏ. Nhưng sau đó lại có nhà đầu tư mua với khối lượng rất lớn là 2680 hợp đồng.
Nhìn vào đây, ta có thể thấy Lệnh ATC có tác động lớn như thế nào đối với thị trường giao dịch. Và đây chỉ là một ví dụ thực tế trong vô vàn các lệnh thực tế trong một phiên giao dịch thực tế.
Xem thêm: Hướng dẫn cách chơi chứng khoán phái sinh với cơ hội sinh lời hấp dẫn
3. Lời khuyên nho nhỏ
Sau bài viết này, chắc chắn phần nào đó mình đã giải đáp cho anh em nắm được Lệnh ATC là gì? Nguyên tắc khớp lệnh như thế nào? Đặc điểm, ưu và nhược điểm là gì? Và những cách điều tiết giá cơ bản để giúp anh em biết cách tối lưu Lệnh ATC trong phiên ATC hơn.
Nhưng anh em nên nhớ mọi nguyên tắc và kiến thức sẽ trở nên lụi tàn nếu anh em không ứng dụng để hiểu sâu hơn về nó. Như ranh giới giữa việc nghĩ và làm, anh em sẽ không bao giờ có thể tán đổ một cô gái nếu chỉ ngồi nghĩ vô vàn chiêu trò và cách thức để chinh phục nhưng anh em sẽ chả bao giờ biết được liệu cách này hay cách kia sẽ phù hợp với cô gái đó nếu không bắt tay, xắn quần và hất đít lên cửa cẩm em ấy. Đúng không anh em?
Và nếu trong bất kì trường hợp nào, anh em cảm thấy không hiểu hay không chắc chắn về Lệnh ATC thì hãy sử dụng 1 lệnh LO với giá cụ thể thay vì Lệnh ATC. Còn không tốt nhất là bỏ phiên giao dịch đó để cập nhật và bổ sung kiến thức. Quan trọng nhất là anh em phải giữ vững tâm lý luôn ổn định trước, trong và sau các phiên giao dịch ATC. Cảm ơn anh em đã kiên trì đọc đến tận dòng này nhé. Chúc anh em mau chóng thành công!