Trong cuộc sống hiện nay, nhiều người mà đặc biệt là giới trẻ thường hay mắc kẹt trong tình cảnh chật vật với những hóa đơn, làm việc cật lực nhưng lại không thể xoay sở vì những khoản nợ cứ ngày một chồng chất hay cứ hết tháng là cháy túi. Tình trạng căng thẳng tài chính là kết quả của việc không biết cách quản lý tài chính cá nhân hợp lý.
Trong khi đó, một điều mà tất cả các triệu phú đều tâm niệm là họ luôn quản lý tiền bạc một cách hiệu quả. Kiểm soát tiền đi về đâu là chìa khóa quan trọng để thành công về mặt tài chính. Quản lý tiền bạc là một trong những kỹ năng quan trọng nhất, kỹ năng này chiếm một tỷ lệ lớn trong việc quyết định chất lượng cuộc sống của bạn.
Nếu bạn mong muốn tiến tới tự do tài chính mà lại chưa chưa có bất kỳ ý tưởng nào về cách bắt đầu lập kế hoạch ngân sách của mình, thì nguyên tắc 6 chiếc lọ sẽ là một “phép thuật” nhỏ giúp bạn quản lý tài chính cái nhân thành công. Với nguyên tắc này, bạn sẽ ngạc nhiên khi nhận ra rằng việc cải thiện “mối quan hệ” của mình với tiền bạc chưa bao giờ đơn giản như thế!
Nguyên tắc 6 chiếc lọ – Bí kíp vàng trong quản lý tài chính cá nhân
1. Nguyên tắc 6 chiếc lọ là gì? Nguồn gốc của nguyên tắc nổi tiếng này
Chắc hẳn nhiều người trong chúng ta đều có chung mục tiêu là cân bằng được cuộc sống và công việc, người nhiều tiền thì mong muốn duy trì được sự thịnh vượng bền vững, người ít tiền thì mong muốn tiến tới sự tự do tài chính. Dù bạn là ai, ở mức độ tài chính nào thì kỹ năng quan trọng để có tự do tài chính là cần quản lý tiền bạc một cách thông minh: “Quản lý tiền bạc không làm mất đi tự do – mà chính nó tạo ra tự do”.
Phương pháp quản lý tài chính với nguyên tắc 6 chiếc lọ là một công thức quản lý tài chính cá nhân nổi tiếng được cả thế giới công nhận và áp dụng hiệu quả với rất nhiều cá nhân thành đạt trong hàng trăm năm. Phương pháp hữu ích này không ngừng được truyền lại để giáo dục tư duy và phấn đấu thành công cho thế hệ sau.
Đến năm 2005, nguyên tắc này được xây dựng cụ thể với tên gọi JARS system hay phương pháp JARS trong cuốn sách nổi tiếng “Secrets of the Millionaire Mind – Bí mật tư duy của triệu phú” của tác giả bestseller T. Harv Eker.
Nguyên tắc 6 chiếc lọ được xây dựng cụ thể trong cuốn sách nổi tiếng của T.Harv Eker
Mục đích chính của nguyên tắc 6 chiếc lọ này nhằm tạo thói quen quản lý tài chính thông mình, từ đó cải thiện khả năng sử dụng tiền bạc, chi tiêu của mỗi người, hỗ trợ tạo ra những khoản tiết kiệm và lợi nhuận từ đầu tư.
Nguyên tắc 6 chiếc lọ là một phương pháp quản lý tài chính cá nhân đơn giản, dễ thực hiện nhưng được đánh giá cao về sự hiệu quả cũng như mức độ phù hợp với tất cả mọi cá nhân ở mọi mức độ tài chính. Hiểu nôm na thì với nguyên tắc này, bạn sẽ chia nhỏ toàn bộ thu nhập của mình trong tháng (bao gồm lương, thưởng, lợi nhuận đầu tư hay bất cứ nguồn thu nhập nào khác) thành 6 chiếc lọ được đánh dấu – tượng trưng cho 6 tài khoản khác nhau với số phần trăm tương ứng.
Mỗi chiếc lọ hay mỗi tài khoản sẽ có tên gọi và chức năng nhất định. Công việc này đòi hỏi bạn làm hàng ngày, hàng tháng để tạo thành một thói quen quản lý tài chính cá nhân.
2. Công thức của nguyên tắc 6 chiếc lọ cùng kế hoạch cụ thể
2.1 Lọ 1 – Tài khoản cho nhu cầu thiết yếu – The Necessaries Account (NEC) – 55% tổng thu nhập
NEC Jar- Tài khoản cho nhu cầu thiết yếu
Chiếc lọ đầu tiên được gọi là NEC – Nhu cầu thiết yếu và bạn sẽ bỏ 55% tổng thu nhập của mình vào đó để chi trả chi phí cho toàn bộ các hoạt động duy trì cuộc sống cá nhân của bạn như: ăn uống, thanh toán tiền nhà, hóa đơn, bảo hiểm, mua hàng tạp hóa, chi phí đi lại…
Mặc dù mức sống, thu nhập cũng như thói quen sinh hoạt của mỗi người khác nhau nhưng tỷ lệ 55% được tính toán dựa trên tiêu chuẩn chung và cần thiết của đại đa số. Đôi khi bạn gặp khó khăn khi duy trì cuộc sống trong phạm vi tỷ lệ phần trăm như vậy, nhưng bạn phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc này, bắt đầu thực hiện các chiến lược để cắt giảm chi tiêu cho những nhu cầu chưa thực sự thiết yếu và sẽ không hối tiếc về kết quả.
Ngược lại, với những người có mức độ tài chính cao hơn thì tỷ lệ này có thể giảm xuống. Nhìn chung là bạn có thể điều chỉnh xê dịch đôi chút cho phù hợp nhất với bản thân.
2.2 Lọ 2 – Tài khoản tiết kiệm dài hạn – Long Term Savings For Spending (LTSS) – 10% tổng thu nhập
Lọ LTSS – Tài khoản tiết kiệm dài hạn
Chiếc lọ này chính là nền tảng cho sự độc lập về tài chính lâu dài của bạn và chiếm 10% tổng thu nhập. Đúng như tên gọi của mình, chiếc lọ LTSS được tích lũy dành cho những kế hoạch dài hạn hay chi cho những thứ xa xỉ hơn như đồ điện tử, ô tô mới và các kỳ nghỉ, hoặc các trường hợp khẩn cấp về y tế, quỹ dự phòng hay việc học hành của con cái cũng như các chi phí hôn nhân hoặc bất kỳ mục tiêu nào khác trong cuộc sống.
Hãy luôn tâm niệm rằng “một khoản đóng góp nhỏ hàng tháng có thể giúp bạn đi một chặng đường dài”. Chiếc lọ hay tài khoản này rất quan trọng và mặc dù nó không giúp bạn giàu có chỉ sau một đêm, nhưng bạn sẽ ngạc nhiên về tốc độ tích lũy tiền tiết kiệm của mình và bảo vệ bạn khỏi những rủi ro bất trắc trong cuộc sống.
Điều quan trọng là bạn phải duy trì tài khoản này vì nó mang lại cho bạn cảm hứng để tiếp tục hoàn thành các mục tiêu của mình.
2.3 Lọ 3 – Tài khoản hưởng thụ – Play Account (PLAY)- 10% tổng thu nhập
Play Jar – Tài khoản hưởng thụ
Đúng như tên gọi thú vị của mình, chiếc lọ PLay – chiếm 10% tổng thu nhập của bạn và được xem như phần thưởng xứng đáng cho sự nỗ lực làm việc của bản thân. Chiếc lọ này hữu ích đối với cả những người thích tiết kiệm (saver) và người thích chi tiêu (spender) bởi nó cho phép cả 2 kiểu người này vui vẻ và tận hưởng bản thân ở giới hạn phù hợp.
Hưởng thụ không có nghĩa là hoang phí, do đó đây cũng là một chiếc lọ quan trọng vì nó có vai trò thỏa mãn và nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần giúp tái tạo năng lượng để làm việc hiệu quả hơn. Mặc dù bạn cần chăm chỉ làm việc để tạo thu nhập nhưng cũng đừng bỏ bê bản thân: tự thưởng cho mình một bữa ăn ngon ở một nhà hàng sang trọng, nghỉ ngơi ở một khu nghỉ mát xinh đẹp hoặc chỉ đơn thuần là mua sắm thứ gì đó bạn muốn…
Lưu ý: Quy tắc thực hiện chiếc lọ thú vị này là, càng nhiều càng tốt và bạn cần tiêu sạch nó mỗi tháng!
2.4 Lọ 4 – Tài khoản cho giáo dục – Education Account (EDU)- 10% tổng thu nhập
Education Jar – Tài khoản dành cho giáo dục
Cựu chủ tịch Đại học Harvard, Derek Bock đã từng nói: “Nếu bạn nghĩ giáo dục là đắt đỏ, hãy thử ngu dốt xem sao!” cho thấy vai trò quan trọng của tri thức trong cuộc sống lẫn công việc.
Do đó, hãy luôn dành 10% tổng thu nhập của mình để đầu tư cho giáo dục, để hoàn thiện bản thân, rèn luyện và nâng cao kỹ năng, phát triển trí tuệ. Đây cũng được xem là một khoản đầu tư, mà là đầu tư cho chính bạn.
Tham gia vào các khóa học kỹ năng cần thiết cho công việc, khóa học nghệ thuật hay đơn giản là mua những cuốn sách hay để có thêm kiến thức. Một khi bạn có kỹ năng thành thạo trong công việc cùng kiến thức sâu rộng, chắc chắn công việc của bạn sẽ tốt hơn, cuối cùng là nâng cao mức độ tài chính của chính bạn.
2.5 Lọ 5 – Tài khoản tự do tài chính (Tài khoản đầu tư) – Financial Freedom Account (FFA) – 10% tổng thu nhập
FFA Jar – Tài khoản tự do tài chính
Tự do tài chính về cơ bản có nghĩa là “khả năng sống và duy trì lối sống mà bạn mong muốn mà không cần phải làm việc hay dựa dẫm vào tiền bạc của bất kỳ ai”. Chiếc lọ tự do tài chính này sẽ chiếm 10% tổng thu nhập của bạn và sẽ trở thành chiếc lọ yêu thích nhất bởi nó chỉ ngày một “lớn” hơn.
Bạn sẽ sử dụng số tiền này để đầu tư. Chưa bao giờ mà các kênh đầu tư phong phú và thuận tiện như bây giờ. Bạn có thể đầu tư vào cổ phiếu, tiền điện tử, bất động sản hay giao dịch Forex, hay thậm chí gửi tiết kiệm để tạo nguồn thu nhập thụ động.
Để chiếc lọ này hoạt động đúng như một “con ngỗng vàng đẻ ra những quả trứng vàng quý giá – Golden Goose” bạn cần đảm bảo sẽ tuân theo nguyên tắc KHÔNG bao giờ được “ăn con ngỗng” này và hãy bảo vệ nó bằng mọi giá!
Xem thêm: Forex là gì? Làm sao để tránh lừa đảo trong giao dịch forex?
2.6 Lọ 6 – Tài khoản cho đi – Give Account (GIVE) – 5% tổng thu nhập
GIVE Jar – Tài khoản cho đi
Chiếc lọ cuối cùng nhưng cũng vô cùng quan trọng. Cuộc sống mỗi con người đều sẽ tuân theo quy tắc “give and take – cho và nhận”, do đó chiếc lọ GIVE này khuyên bạn nên dành 5% tổng thu nhập để “cho đi”. Bạn có thể dùng tài khoản này để giúp đỡ người thân, người xung quanh hay ủng hộ cho các hoạt động từ thiện để giúp đỡ những người khó khăn.
Dù là cho đi nhưng một cách thần kỳ nào đó bạn sẽ có cơ hội nhận lại những điều quý giá hơn, như tâm lý thoải mái, sự hạnh phúc, vui vẻ, lòng biết ơn… Thực tế là, bạn có thể nhận lại nhiều hơn bạn có thể tưởng tượng!
3. Lợi ích “thần kỳ” của nguyên tắc 6 chiếc lọ – Tại sao bạn nên áp dụng nguyên tắc này?
Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng tác dụng của nguyên tắc này thực sự tuyệt vời. Nhiều gia đình tài phiệt, triệu phú đã áp dụng nó thì sao mỗi chúng ta không nên thử. Sự thực thì 6 chiếc lọ thần kỳ này đã trở thành phao cứu sinh cho nhiều người sau những lần cháy túi hay trên bờ sạt nghiệp.
Thứ nhất, vì thói quen quan trọng hơn số lượng.
Bạn có thể đang băn khoăn “tôi không kiếm được nhiều tiền” hay “chi tiêu của tôi quá cao”. Nhưng thực chất, nguyên tắc 6 chiếc lọ này không đề xuất một con số cụ thể nào mà lại là một tỷ lệ phần trăm nhất định. Đó là bời vì, bất kể bạn kiếm được bao nhiêu, 100.000 USD mỗi tuần hay 1 USD mỗi tuần, bạn đều có thể tuân theo phương pháp quản lý tài chính này.
Thứ hai, là nếu bạn quản lý tiền bạc của mình một cách thông minh và hiệu quả, bạn sẽ kiếm được càng nhiều tiền hơn.
Ai cũng biết trong mỗi doanh nghiệp, để kiểm soát được dòng tiền đi dòng tiền về, những khoản thu cần có hệ thống sổ sách kế toán ghi chép và thống kế thì cá nhân cũng vậy. Bạn cũng cần có kế hoạch và phương pháp cụ thể thống kê những khoản thu chi và tiết kiệm của mình sao cho hiệu quả và tránh được những “thất thoát” không đáng có. Đặc biệt, phương pháp này được thực hiện vô cùng đơn giản và không yêu cầu bạn có nghiệp vụ kế toán.
4. Mẹo hay giúp bạn áp dụng thành công nguyên tắc 6 chiếc lọ – Con đường đi đến tự do tài chính
Những lưu ý để áp dụng thành công nguyên tắc 6 chiếc lọ để tiến tới tự do tài chính
Nguyên tắc 6 chiếc lọ này thường được ca ngợi như một chìa khóa vàng để thành công trong quản lý tài chính cá nhân. Nhưng sự thật không phải ai áp dụng cũng thành công và có hiệu quả như mong muốn. Dưới đây mà một số mẹo hay mà bạn có thể áp dụng để biến nguyên tắc này trở thành một công cụ “thần thánh” như được ca ngợi:
- Áp dụng nguyên tắc này như một THÓI QUEN hàng ngày: Việc cho tiền vào những chiếc lọ này nên được thực hiện MỖI NGÀY.
- Điều chỉnh các tỷ lệ phần trăm cho phù hợp nhất với mức sống cũng như mức độ tài chính của mình: Như chính tác giả T. Harv Eker đã nói, tỷ lệ phần trăm ông đưa ra chỉ là các khuyến nghị và là mục tiêu cuối cùng mà bạn đạt được…chứ không phải một quy tắc bất di bất dịch.
- Tuân thủ tuyệt đối nguyên tắc của từng lọ: Kỷ luật luôn là phẩm chất cần có của mỗi người trong mọi khía cạnh của cuộc sống, và trong quản lý tài chính cá nhân lại càng quan trọng. Luôn đảm bảo sử dụng tiền trong các tài khoản đúng mục đích và tuân theo nguyên tắc: tuyệt đối không được sử dụng tài khoản tự do tài chính, không rút tiền từ tài khoản tiết kiệm dài hạn trước khi đến thời gian đã hoạch định.
- Cố gắng điều chỉnh tỷ lệ phần trăm hợp lý để tích lũy tài sản nhanh hơn. Nếu bạn không thể giảm chi phí tối thiểu của mình xuống được thì chỉ còn cách tăng nguồn thu nhập của mình lên.
- Cân bằng cuộc sống cá nhân và công việc: Quỹ Play – hưởng thụ cần được tiêu dùng liên tục đến cuối tháng. Nếu dư dả, bạn cần cân bằng cuộc sống bằng cách nghĩ đến việc chăm lo cho bản thân. Ngược lại, trường hợp quỹ của PLAY của bạn hết sớm hơn dự định, hãy tập trung vào cách kiếm tiền hoặc phát triển bản thân.
- Tập trung phát triển tài khoản Tự do tài chính FFA: Đây là cách nhanh nhất để tiến tới mục tiêu tài chính dài hạn. Hiện nay có rất nhiều kênh đầu tư hấp dẫn cho bạn lựa chọn điều quan trọng là bạn nhận thức được rủi ro và có kế hoạch quản lý rủi ro hiệu quả.
Xem thêm: Chia sẻ cách quản lý rủi ro và quản lý vốn trong Forex
5. Lời kết
Như T. Harv Eker đã từng nói: “Tiền không mua được hạnh phúc nhưng mua được SỰ TỰ DO, tự do lựa chọn, tự do làm những điều bạn thích mà không hề bị ép buộc bởi điều gì chỉ bởi vì bạn cần tiền”. Mà hơn cả để đạt được sự tự do đó, bạn cần có kế hoạch quản lý tài chính thông minh và hiệu quả, và nguyên tắc 6 chiếc lọ chính là bí kíp đơn giản mà hiệu quả bạn có thể áp dụng.
Thay vì hỏi “Tiền của mình đã đi về đâu” mà bắt đầu nói với nó rằng nó phải đi đâu! Vậy, bạn còn chần chờ gì mà không bắt tay vào thực hiện kế hoạch này luôn!