Flash Crash là gì? Có thể chưa nghe đến thuật ngữ này nhiều trader đã được trải nghiệm. Khi Flash Crash diễn ra, giá giảm nhanh và mạnh đến mức họ không hiểu đang xảy ra chuyện gì và đa phần đều phản ứng không kịp. Cũng có 1 vài Flash Crash diễn ra lâu hơn và chúng ta sẽ tìm hiểu trong các ví dụ kinh điển phần dưới.
Flash Crash là gì?
Bài viết này sẽ giới thiệu đến bạn:
- Flash Crash là gì?
- Tại sao Flash Crash lại xảy ra?
- Những vụ Flash Crash kinh điển trên thị trường tài chính
- Làm sao để bảo đảm tài khoản của bạn trước Flash Crash?
Flash crash là gì?
Hiểu đơn giản, Flash Crash diễn ra khi giá 1 tài sản giảm mạnh hàng trăm pip chỉ trong 1 khoảng thời gian cực ngắn. Flash Crash xảy ra trên các khung thời gian cực nhỏ được tính bằng phút hoặc giây và sau đó, giá sẽ thường phục hồi nhanh. Hiện tượng Flash Crash này đã quan sát được trong các thị trường tài chính gồm: chứng khoán, tương lai, tiền tệ và tiền điện tử.
Tại sao Flash crash lại xảy ra?
Flash Crash là 1 chủ đề thường xuyên gây tranh cãi trong giới tài chính. Nhiều người xem chúng như một hình thức thao túng thị trường “spoofing” bằng các lệnh giả. Trong thời đại kỹ thuật số, theo đó giao dịch giữa con người được thay thế bằng giao dịch máy tính thông qua các thuật toán nhằm thu lợi nhuận bằng cách thực hiện hàng triệu đơn đặt hàng tự động ở mức rất nhỏ, tầm quan trọng của biến động đang gia tăng. Những người khác cho rằng Flash Crash là hành động giá cực đoan, là kết quả của thị trường giao dịch bằng thiết bị điện tử nói chung.
Vậy thực ra, nguyên nhân gây ra Flash Crash là gì?
- Lỗi của con người: Theo Ủy ban giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ (SEC), con người là 1 trong những nguyên nhân của các sự cố crash định kỳ trong các chứng khoán hoặc thị trường riêng lẻ. Ví dụ như, nhiều trader mắc lỗi khi thêm một số 0 vào một lệnh hoặc người quản lý quỹ vô tình đặt các lệnh khối lớn được thực thi ngay lập tức trên thị trường. Tất cả những sai sót này đều dẫn đến các Flash Crash khác nhau.
- Sự cố máy tính / phần mềm: Sự khác biệt về dữ liệu nguồn của thị trường hoặc của sàn giao dịch cũng được cho là lý do liên quan đến dữ liệu giá không chính xác và dẫn tới Flash Crash. Ngoài ra, lỗi trong mã lập trình của các hệ thống giao dịch tự động cũng gây ra hậu quả tiêu cực không lường trước được.
- Gian lận: Một hành vi được gọi với thuật ngữ “spoofing” – “giả mạo” liên quan đến việc đặt các lệnh bán với khối lượng lớn cách xa giá thị trường hiện tại và nhanh chóng bị hủy khi giá gần chạm đến mốc mong muốn. Hành động này mang lại ảo tưởng rằng có một đợt bán tháo lớn xảy ra và khiến những người khác bắt đầu bán theo vì sợ giá sẽ giảm, gây ra sự mất cân đối giữa số lượng lệnh đặt hàng để bán so với mua, khuếch đại sự giảm giá. Sau đó, bên gian lận có thể mua tài sản ở mức thấp của đợt Flash Crash và bán với giá cao hơn đáng kể sau khi phục hồi – có khả năng cho phép lợi nhuận khổng lồ được thực hiện trong vài giây. Ủy ban Giao dịch Hàng hóa và Tương lai Hoa Kỳ (CFTC) coi phương thức này là nguyên nhân của vụ Flash Crash của S&P 500 năm 2010. )
- Giao dịch tần số cao (High-Frequency Trading HFT): HFT là phương pháp giao dịch gây tranh cãi, trong đó các thuật toán được sử dụng trong hệ thống giao dịch tự động để nhận ra sự thay đổi của điều kiện thị trường và thực hiện giao dịch phù hợp. Các hệ thống HFT có thể đặt số lượng lớn các lệnh giao dịch trên thị trường ở tốc độ cực nhanh, do đó có thể phóng đại mức độ của một động thái tiêu cực trong giá cả. Trong khi vai trò của HFT trên thị trường còn nhiều tranh cãi, các ngân hàng trung ương như Bundesbank của Đức tin rằng HFT làm tăng nguy cơ xảy ra Flash Crash.
Những vụ Flash Crash kinh điển nào đã từng đốt cháy túi trader?
Flash Crash của Dow Jones
Cú Flash Crash kinh điển ngày 6/5/2010
Hình trên đưa ra bức tranh toàn cảnh về các đợt Flash Crash của Chỉ số công nghiệp trung bình Dow Jones (DJIA) Mỹ. Trong đó, chúng tôi giới thiệu 2 sự kiện điển hình: ngày 6.5.2010 và 5 năm sau đó 24.08.2015.
Các cú Flash Crash của DJ
Flash Crash Dow Jones vào tháng 5 năm 2010 sụp đổ bất ngờ, giảm hơn 1000 điểm chỉ trong 10 phút, đây là mức giảm lớn nhất của chỉ số này vào thời điểm đó.
Cú Flash Crash kinh điển ngày 6/5/2010
Trong khi nhiều chỉ số khác của Mỹ giảm tới 10%, một số cổ phiếu riêng lẻ đã lao dốc mạnh hơn. Cơn Flash Crash này được cho là đã xóa sạch 1 nghìn tỷ đô la vốn hóa và khi DJIA phục hồi, nó chỉ lấy lại được khoảng 70% giá trị đã mất vào cuối ngày – chứng tỏ tác động nghiêm trọng mà những sự kiện này có thể gây ra.
Sau khi cảnh sát điều tra, một trader người Anh tên Navinder Singh Sarao – được cho là ‘Hound of Hounslow’ và ‘Flash Crash Trader’ – đã bị kết án sau khi nhận tội về hành vi “spoofing” giả mạo giao dịch và thao túng thị trường cho sự kiện Flash Crash năm 2016.
SEC cho biết vụ Flash Crash là do Sarao thực hiện nhiều lệnh số lượng lớn của các hợp đồng tương lai E-mini S & P 500 thông qua Sàn giao dịch Chicago Mercantile. Sau đó, đóng hợp đồng ngay gần mức giá thấp mong muốn. Sự sụt giảm nhanh chóng của giá đã kích hoạt một số lượng lớn giao dịch tự động diễn ra khi giá vượt qua các ngưỡng được xác định trước. Vì phần lớn giao dịch được thực hiện thông qua các chương trình tự động, hầu hết các nhà giao dịch HFT được kích hoạt bởi các lệnh bán gian lận của Sarao. Sau đó, lại tiếp tục kích hoạt các lệnh từ các nhà giao dịch HFT khác – gây ra một vòng xoáy đi xuống.
Black Monday, 24.08 2015: Dow Jones (một lần nữa)
DJIA đã phải chịu 1 vụ Flash Crash khác vào tháng 8 năm 2015 khi chỉ số giảm mạnh khoảng 1100 điểm trong vòng 5 phút đầu tiên của ngày giao dịch. Điều này một lần nữa gây ra sự đình chỉ khi giá cổ phiếu trở nên quá biến động, khiến cho các sàn giao dịch gặp khó khăn trong việc đưa ra các chỉ số giá chính xác mà các cổ phiếu đó được đưa vào.
Black Monday, 24.08 2015: Dow Jones (một lần nữa)
S&P 500 đã giảm 5% trong vài phút sau khi mở nhưng đã khắc phục được phần lớn tổn thất vào giữa trưa. Rắc rối này phần lớn bị cô lập với các chứng khoán Mỹ được niêm yết trên thị trường chứng khoán New York (NYSE).
Không giống như các Flash Crash trước đây, lần này nguyên nhân có vẻ không phải do cố ý. Đã có một đợt bán tháo cổ phiếu vào thứ Năm và thứ Sáu trước khi vụ Flash Crash xảy ra vào thứ Hai tuần sau. Nhiều tranh luận khiến các nhà đầu tư cảnh giác vào cuối tuần đó. Thêm vào đó, các thị trường châu Á, mở cửa trước Mỹ, đã lao dốc khi giao dịch bắt đầu vào thứ Hai và các nhà đầu tư Mỹ theo sau vào cuối ngày.
Cuối cùng, điều này lên đến đỉnh điểm trong sự mất cân bằng lớn khi các lệnh đặt hàng bán vượt xa lệnh mua, đẩy giá xuống thấp hơn.
Flash Crash 2014: trái phiếu Mỹ
Flash Crash trong trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ – được gọi là “Great Treasury Flash Crash” – xảy ra vào tháng 10 năm 2014 và cuộc tranh luận về nguyên nhân chính vẫn còn được tranh luận ngày hôm nay. Chỉ trong 12 phút, lãi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn mười năm đã mất và sau đó phục hồi 1,6% và là mức giảm lớn nhất trong một ngày kể từ năm 2009.
Great Treasury Flash Crash 2014
Các nhà quản lý Hoa Kỳ đã công bố một báo cáo nhanh về vụ việc chưa đầy một năm sau đó, nhưng vẫn chưa giải thích thỏa đáng nguyên nhân. Họ cho rằng, khối lượng giao dịch hôm đó tăng gấp đôi so với thông thường, kết hợp với thanh khoản chặt chẽ hơn vì có ít trái phiếu để bán hơn đáng kể so với thông thường.
Tuy nhiên, phần lớn mọi người đổ lỗi cho nhà giao dịch HFT. “Great Treasury Flash Crash” cho thấy rằng giao dịch thuật toán và tần số cao hoàn toàn dựa trên đà. Giá trái phiếu đã trải qua một sự gia tăng bình thường do cầu chiếm ưu thế hơn so với cung trước khi Flash Crash. Giá tăng đó đã kích hoạt các lệnh giao dịch được xác định trước bởi các thuật toán để tự động bán trái phiếu khi giá đủ cao để kiếm lợi nhuận tốt.
Và, trong khi nhiều lệnh không được kích hoạt, chúng đã bắt đầu hiển thị cho các nhà giao dịch khác vẽ một bức tranh rằng ngày càng có nhiều người muốn bán trái phiếu của họ, sau đó bắt đầu đảo ngược xu hướng giá để đẩy giá thấp hơn một lần nữa. Điều đó, lại khiến điều tương tự lặp lại một lần nữa khi các lệnh đặt hàng dựa trên thuật toán được khởi động khi giá tăng thấp hơn.
Flash Crash 2016: GBP / USD
Đồng bảng Anh đã giảm mức đáng kinh ngạc 6% so với đồng đô la trong giao dịch qua đêm vào tháng 10 năm 2016 từ hơn 1,26 đô la xuống mức thấp 1,14 đô la trước khi phục hồi và chững lại ở mức khoảng 1,24 đô la trong vài giờ, một lần nữa cho thấy nhiều tài sản không thể ngay lập tức phục hồi các tổn thất từ các Flash Crash.
Flash Crash 2016: GBP / USD
Một lần nữa, một nguyên nhân duy nhất đã không được xác định. Một số người tin rằng đó là một sai lầm của con người khi đặt lệnh, nhưng những người khác có một lý thuyết thú vị hơn nhiều là đổ lỗi cho giao dịch thuật toán. Thật thú vị, một tuyên bố cho thấy một thuật toán mới hơn, thử nghiệm hơn (và ít chính xác hơn) hoạt động trên các tiêu đề tin tức và mạng đầu tư.
Lợi ích chính của việc sử dụng máy tính để giao dịch là tốc độ họ có thể làm điều đó và thực tế họ có thể giao dịch mà không phải quan tâm đến tình cảm hay cảm xúc của con người. Tuy nhiên, suy đoán rằng một số thuật toán đang hoạt động trên các dữ liệu không rõ ràng như trong lập trình thì chính những robot này đang cố gắng giao dịch trên cảm xúc của con người. Trong trường hợp này, một gợi ý là một thuật toán đã phản ứng với các bình luận của Tổng thống Pháp Francois Hollande về việc đồng ý “hard Brexit” của Thủ tướng Anh Theresa May, khiến một lệnh bán lớn đẩy giá xuống đủ thấp để kích hoạt thêm các lệnh bán từ các máy tính khác.
Một trong những lý do thuật toán được coi là thủ phạm chính là vì Flash Crash xảy ra chỉ sau một đêm khi các thị trường ở châu Á, Úc và New Zealand mở cửa thay vì các trung tâm lớn ở Anh hoặc Mỹ. Điều đó có nghĩa là thanh khoản GBP / USD thấp hơn bình thường, làm trầm trọng thêm biến động giá.
Flash Crash 2017: Ethereum
Biến động cực kỳ mạnh là điều không lạ gì với thế giới tiền điện tử. Nên không có gì ngạc nhiên khi nhiều trader gặp phải Flash Crash trong thị trường này. Vào giữa năm 2017, giá của ethereum trên sàn giao dịch hiện không còn tồn tại GDAX đã giảm mạnh từ $319 xuống chỉ còn 10 xu chỉ trong vài giây.
Flash Crash 2017: Ethereum
Không giống như nhiều tài sản khác, Ethereum đã phục hồi tất cả những mất mát đó và hơn thế nữa trong cùng một ngày xảy ra Flash Crash.
Vào thời điểm đó, GDAX quy kết Flash Crash cho lệnh bán hàng triệu đô la đẩy giá xuống thấp hơn, một lần nữa kích hoạt hàng trăm lệnh bán khác, đủ để gần như xóa sạch toàn bộ giá trị của tiền điện tử.
Trader cần phải làm gì để không bị khét tài khoản trước Flash Crash?
Mặc dù rõ ràng lỗi của con người có thể tạo ra Flash Crash, nhưng với sự phát triển của công nghệ và thuật toán, ngày càng nhiều nguyên nhân từ các hệ thống máy tính này gây ra. Khi các thị trường lớn bị đóng cửa và thanh khoản thấp, vai trò của các nhà trader sử dụng thuật toán càng tăng. Thực tế là hầu hết các máy tính này giao dịch với nhau (và với chính chúng) có nghĩa là một sai sót nhập lệnh hoặc một chút lập trình không chính xác của một thuật toán thường kích hoạt thuật toán khác v.v.
Nhưng sự thiếu hiểu biết thực sự về các Flash Crash đồng nghĩa là chúng ta còn lâu mới tìm ra giải pháp xóa bỏ chúng hoàn toàn, được chứng minh bằng thực tế chúng tiếp tục xảy ra bất kể các biện pháp đã được đưa ra. Một trong những biện pháp phổ biến nhất được giới thiệu bởi các sàn giao dịch như NYSE là ngắt mạch, dừng giao dịch khi hệ thống tự động nhận ra Flash Crash xảy ra cho đến khi lệnh mua và bán có thể được khớp đều và giao dịch có thể tiếp tục như bình thường.
Đó là cách thị trường vận động để chống lại Flash Crash, riêng đối với nhà đầu tư cá nhân, bảo vệ tài khoản của bạn vẫn là trên hết. Mặc dù giá có thể khôi phục lại sau Flash Crash, nhưng có thể sẽ tốn nhiều thời gian. Ai biết được trong thời gian hồi phục có các sự kiện tiêu cực nào làm giá tồi tệ hơn không, và quan trọng là tâm lý đầu tư toàn thị trường sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.
Vì thế, đối với nhà đầu tư cá nhân, nguyên tắc quản lý vốn là không bao giờ thừa. Bạn nên luôn luôn thực hiện 1 vài biện pháp sau để bảo vệ tài khoản của mình khi Flash Crash xảy ra:
- Luôn sử dụng Stop loss (mức dừng lỗ) trong giao dịch để tự động cắt giảm thiệt hại khi giá giảm mạnh đột ngột.
- Không nên để trứng vào 1 giỏ, dồn hết số tiền bạn đang đầu tư vào 1 tài sản nào đó. Cân nhắc phân chia vốn đầu tư vào nhiều tài sản khác nhau, có mối tương quan âm để giảm bớt rủi ro.
- Đặt các mức cảnh báo giá để không bị lỡ mất cơ hội khi thị trường giảm mạnh. Một trong những đặc điểm của Flash Crash là có sự biến động giá mạnh khi không có lý do cơ bản cho sự biến động cực đoan như vậy. Do đó, hầu như giá sẽ tăng mạnh sau Flash Crash. Bạn có thể sẽ kiếm được lợi nhuận lớn nếu như tận dụng được cơ hội này.
Tổng hợp bởi Vnrebates.net